ورزش در دوران بارداری؛ مزایا، احتیاط ها و نکات ایمنی!
بارداری یکی از دوران هیجان انگیز و در عین حال دلهره آور برای بانوان است که حفظ سلامتی در طول این 9 ماه بسیار حائز اهمیت است. یکی از موارد بسیار مهم، فعالیت فیزیکی و انتخاب برنامه مناسب برای ورزش در دوران بارداری است. چه تمرین های قبلی خودتان را ادامه دهید و چه تمرینات جدیدی شروع کنید؛ ورزش در این دوران به حفظ سلامتی شما و فرزندتان کمک خواهد کرد! ورزش ها و تمرینات بسیاری هستند که مناسب این دوره اند. فقط باید توجه داشته باشید که از باید ها و نباید ها پیروی کنید و حتما از افراد آگاه و متخصص مشورت بگیرید. ما در این مقاله به مزایا، نکات ایمنی و هرآنچه که به آن نیاز دارید پرداخته ایم؛ پس تا پایان این مقاله با اوتیک همراه باشید!
مزایای ورزش در دوران بارداری
مزایای ورزش منظم در دوران بارداری:
- کاهش درد های کمر و لگن
- کاهش استرس و مدیریت علائم افسردگی
- بهبود خواب و مدیریت بیخوابی
- بهبود گردش خون و کنترل قند خون
- تقویت عضلات و آمادگی بدن برای زایمان
- تسریع فرآیند بهبودی پس از زایمان و کاهش عوارض آن مانند: دیابت بارداری یا اختلالات فشار خون
- کنترل وزن
- پیشگیری و مدیریت بیاختیاری ادرار
- جلوگیری از زایمان زودرس
- کاهش تهوع صبحگاهی
- کاهش سایر مشکلات مربوط به بارداری مانند خستگی، گرفتگی عضلات پا، ورم اندامها و…
چگونه باید ایمن ورزش کرد؟
- قبل از ورزش حداقل 10 دقیقه بدن خود را گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید. 10 دقیقه آخر نیز شدت تمرین را کم کرده و با حرکات کششی ملایم بدنتان را سرد کنید.
- روی سطح صاف و هموار ورزش کنید.
- از کفش مناسب و در صورت ورم پاها از جوراب های فشاری استفاده کنید.
- در تمام مراحل آب کافی بنوشید و بدنتان را هیدراته نگه دارید.
- برای جلوگیری از سرگیجه، آرام و به تدریج بلند شوید.
- اثر هر تمرین را بررسی کرده و در صورت نیاز برنامه ورزشی را با پیشرفت بارداری تنظیم کنید.
- لباس های گشاد و راحت بپوشید و از سینه بند و یا شکم بند های حمایتی خوب استفاده کنید.
توجه داشته باشید!
- بدن در دوران بارداری به اکسیژن و انرژی بیشتری نیاز دارد.
- هورمون رلاکسین در دوران بارداری بیشتر ترشح می شود؛ درنتیجه لیگامنت هایی که مفاصل را حمایت میکنند کشیده شده و این خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد.
- تغییرات وزنی بر مرکز ثقل بدن تأثیر میگذارد؛ در نتیجه فشار اضافی بر مفاصل و عضلات( کمر و لگن و…)، احتمال از دست دادن تعادل را افزایش می دهد.
خطرات و نکات احتیاطی
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، ورزش های هوازی با شدت متوسط در دوران بارداری خطر بسیار کم دارند. مدرکی وجود ندارد که نشان دهد ورزش منجر به زایمان زودرس، سقط جنین و یا وزن پایین نوزاد می شود. با این حال لازم است تا بانوان باردار باید از ایمنی خود اطمینان حاصل کنند:
- برای ورزش کردن از پزشک خود مشورت و مجوز بگیرید.
- از ورزش هایی که ضربه به بدن وارد می شود و یا امکان آسیب رسیدن به شکم وجود دارد پرهیز کنید.
- در رطوبت بالا ورزش نکنید و مراقب باشید که دچار گرمازدگی نشوید.(بهویژه در سهماهه اول!)
- از ورزش کردن تا حد خستگی و یا در صورتی که قادر به صحبت کردن هنگام ورزش نیستید، خودداری کرده و سرعت فعالیت را کاهش دهید.
- از دراز کشیدن بهطور صاف بر روی پشت خود برای مدت طولانی، بهویژه در سهماهه سوم، خودداری کنید.
توجه داشته باشید!
“با اینکه انجام بیشتر تمرینات در هر سه ماهه بارداری بلامانع است؛ اما در صورت نیاز میتوانید برای تقویت، پایداری و تطبیق بدنیتان تمرینات را اصلاح و یا کاهش دهید.
شروع ورزش در دوران بارداری
به منظور شناسایی افرادی که ممکن است در معرض خطر مشکلات سلامتی هنگام فعالیت بدنی باشند، غربالگری پیش از ورزش انجام میشود. این فرآیند کمک می کند تا مشخص شود که آیا مزایای احتمالی ورزش بیشتر از خطرات آن برای شماست یا خیر!
اگر برای ورزش کردن مشکلی نداشتید(قبل از بارداری فعال بوده اید):
- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در بیشتر روزهای هفته انجام دهید.
- به بدن خود توجه کنید! زمانیکه می توانید بهطور عادی صحبت کنید و خیلی سریع خسته نمیشوید، بدانید که شدت تمرینات مناسب است.
- اگر سالم هستید و در بارداری شما مشکلی وجود ندارد، این سطح از فعالیت را ادامه دهید تا زمانی که برای شما راحت نباشد.
- از پزشک و یا مربی خود مشورت بگیرید.
اگر برای ورزش کردن مشکلی نداشتید( قبل از بارداری فعالیت نمی کردید):
- با ورزش های کم تنش شروع کنید. مانند: پیادهروی یا شنا!(به تدریج شدت تمرین را رو به متوسط ببرید)
- هدف نهایی حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در بیشتر روز های هفته است. پس میتوانید با روزانه 15 دقیقه تمرین شروع کنید و به تدریج مدت زمان تمرین را بیشتر کنید.
- به بدن خود توجه کنید! زمانیکه می توانید بهطور عادی صحبت کنید و خیلی سریع خسته نمیشوید، بدانید که شدت تمرینات مناسب است.
- اگر سالم هستید و در بارداری شما مشکلی وجود ندارد، این سطح از فعالیت را ادامه دهید تا زمانی که برای شما راحت نباشد.
- از پزشک و یا مربی خود مشورت بگیرید.
ورزش و تغییرات دوران بارداری
باید بدانید که بدن شما در این 9 ماه تغییرات زیادی را تجربه خواهد کرد. در نتیجه برخی از توانایی های شما در ورزش تحت تاثیر قرار می گیرد و نیاز دارید که تغییراتی در برنامه ورزشی خود ایجاد کنید. برای مثال:
- در زنان باردار سالم، شدت ورزش میتواند با استفاده از مقیاس “رتبهبندی احساس تلاش” (RPE) بورگ اندازهگیری شود. این مقیاس میزان سختی احساس شده (احساس میکنید) کار بدن شما را اندازهگیری میکند.
- هورمونهایی مانند رلاکسین باعث شل شدن رباط ها میشود؛ درنتیجه خطر آسیب دیدن مفاصل (مانند کشیدگی) را افزایش می یابد.
- در سهماهه دوم بارداری، فشار خون کاهش می یابد. پس باید از تغییر وضعیت ناگهانی و سریع (از دراز کشیدن به ایستادن و برعکس) پرهیز کنید تا دچار سرگیجه نشوید.
- با گذشت زمان، وزن شما افزایش یافته و تغییراتی در توزیع وزن و شکل بدن شما ایجاد خواهید شد. در نتیجه مرکز ثقل بدن به جلو حرکت می کند و میتواند تعادل و هماهنگی شما را تغییر دهد.
از چه ورزش هایی باید در دوران بارداری اجتناب کرد؟
- فعالیتهایی که ممکن است به شکم آسیب برسانند یا فشار زیادی به آن وارد کنند مانند وزنهبرداری.
- ورزشهایی که با اشیاء پرتابی یا ضربهای سخت همراهند مانند هاکی، کریکت و بیسبال.
- ورزشهای که شامل خوابیدن روی پشت است، چون وزن جنین میتواند بازگشت خون به قلب را کند کند.
- ورزشهایی که خطر افتادن دارند مانند اسکی کوهستانی، اسبسواری و اسکیت.
- ورزشهایی که فشار زیادی به بدن وارد میکنند مانند غواصی.
- بلند کردن اجسام سنگین.
- ورزشهایی که نیاز به تعادل و هماهنگی بالایی دارند مانند ژیمناستیک.
- ورزشهای تماس و برخوردی مانند هنرهای رزمی، فوتبال، بسکتبال و سایر ورزشهای رقابتی.
- تمرینات در ارتفاعات بالا (بیش از 2000 متر).
سوالات متداول
چه موقع باید ورزش را متوقف و به پزشک مراجعه کنم؟
- کاهش حرکت جنین
- درد، شامل درد شکم، لگن یا قفسه سینه
- خونریزی واژینال یا نشت مایع آمینیوتیک
- حالت تهوع
- ضعف،بیحالی یا سرگیجه
- ورم ناگهانی در مچ پاها، دستها، صورت و…
- افزایش تنگی نفس
- تپش قلب
- انقباضات ادامه دار
2.چه کسانی نباید ورزش کنند؟
- افراد مبتلا به آسم، بیماری قلبی، فشار خون بالا، دیابت یا شرایط مرتبط با بارداری و…
- خونریزی یا لکه بینی واژینال
- جفت پایین یا جفت previa
- سابقه سقط یا زایمان زودرس
- گردن رحم ضعیف
3.برای برنامه ورزشی دوران بارداری باید از کجا کمک بگیرم؟
پزشک متخصص (GP)، ماما، مربی ورزش متخصص